Nội dung sáng tác Thanh Sơn (nhạc sĩ)

Nhạc của Thanh Sơn thời kỳ đầu thường nói về tình cảm của tuổi học trò, đặc biệt là mùa hè. Bài Nỗi buồn hoa phượng được ông tâm đắc nhất, với những câu ca chân tình rất quen thuộc:

Bản nhạc Trả lại thời gian.Mỗi năm đến hè lòng man mác buồnChín mươi ngày qua chứa chan tình thương...

Ngoài đề tài học trò, ông còn có nhiều tác phẩm ở một số chủ đề khác. Như ca ngợi mùa xuân:

Mùa xuân sang có hoa anh đàoMàu hoa tôi trót yêu từ lâu... (Mùa hoa anh đào)Nghe xuân sang thấy trong lòng chứa chanTiếng pháo vui vang đó đây nghe rộn ràng... (Đoản xuân ca)

...hay những bài nhạc vàng than trách số phận, viết theo điệu boléro:

Xin trả lại những kỷ niệm buồn vuiNgày vui đã theo thời gian qua mất rồiNgồi viết tâm sự, nhớ ngược về quá khứChợt lên nét suy tưBao năm thầm kín trót thương tà áo tímNhững đêm sương lạnh nghe trái sầu rót vào tim... (Trả lại thời gian)

Ít ai biết rằng nàng thơ trong các sáng tác của ông là nữ ca sĩ Thanh Tuyền. Nhiều sáng tác của ông đã viết dành tặng riêng cho tiếng hát Thanh Tuyền: Nỗi buồn hoa phượng, Nhật kí đời tôi, Hoa tím người xưa, Trả lại thời gian, Giòng suối xanh... Tiếng hát cao vút, trong trẻo của cô học trò 17 tuổi càng đưa những tác phẩm của ông trở nên thăng hoa hơn.Thời gian trước 1973, lời ca của ông chịu ảnh hưởng của nhạc vàng: chân thật, giản dị, ít trau chuốt,.. Đến khi ông chuyển hướng sang nhạc quê hương, lời ca mới được chú trọng – như chính ông nhìn nhận.

Nhiều bài hát được viết để hát bằng giọng Nam bộ, với những điệu hò, điệu ru rất quen thuộc với người miền Nam:

Ơi hò ơi ví dầu thương những con đò bên hàng dừa xanh,Thương nhiều chiếc áo bà ba,Vai nặng gánh lúa lúc tan chợ chiều, Bên mái tranh nghèo nghe bìm bịp kêo nước lớn nước ròng... (Gợi nhớ quê hương)Hò ơ..Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn trầu, về sông ăn cávề sông ăn cá, về đồng ăn cua... (Hình bóng quê nhà)

Ngoài ra, Thanh Sơn cũng thường đem những địa danh, những đặc sản, những giai thoại có thật vào nhạc, như là một cách quảng bá hình ảnh miền quê xứ đó:

Quýt Cái Bè nổi tiếng ngọt ngâyAi ăn rồi nhớ mãi miền Tây (Hành trình trên đất phù sa)Nghe tiếng đàn ai rao sáu câuNhư sống lại hồn Cao Văn LầuVề Bạc Liêu danh tiếng ôn lại giấc ngủ vàng sonMột thời để nhớ ngày đó xa rồi (Bạc Liêu hoài cổ)Nghe danh Công tử Bạc Liêu đốt tiền nấu trứng, tỏ ra mình giàu (Bạc Liêu hoài cổ)

Ông đã viết nhạc cho hầu khắp các địa danh ở miền Nam, chỉ trừ Tiền Giang mà theo ông: "Chưa viết được vì hai chữ Tiền Giang đưa vào nhạc khó quá. Tôi sẽ cố gắng tìm cho ra cái tứ để ca ngợi mảnh đất Tiền Giang trong thời gian tới".

Ngoài nhạc về miền Nam, ông còn viết một số bài ca ngợi các miền khác, như bài Non nước hữu tình (miền Bắc), Trở lại thành phố sương mù, Thương về cố đô, Đôi lời gửi Huế (miền Trung), Quê hương 3 miền (cả ba miền).

Người đi chốn xa thương về cố đôThương tà áo trắng thương mấy câu hòVà giọng cười, vành nón Kim LuôngÔi nắng chiều Vỹ Dạ thoáng buồnNgự Bình chơ vơ nhìn sông Hương (Thương về cố đô)

Trong suốt thời gian từ thập niên 1970 cho tới cuối thập niên 1990, Thanh Sơn là một trong những nhạc sĩ năng nổ nhất của miền Nam với những bài nhạc ca ngợi quê hương.